تحلیلی بر روند توسعه کالبدی- فیزیکی شهر فیروزآباد

چکیده یکی از مهمترین مباحث شهر و شهرنشینی در ایران امروز، بررسی و تحلیل رشد و توسعه کالبدی- فضایی شهر و شهرنشینی است. در این ارتباط هدف کلی برنامه ریزی شهری تأمین رفاه مردم از طریق ایجاد محیطی بهتر، سالمتر، آسانتر، موثرتر و دلپذیرتر است. بدین لحاظ تحلیل تناسب زمین برای توسعه شهری و شناسایی اراضی مناسب و اولویت دار برای توسعه کالبدی بسیار ضروری می نماید. از این رو، هدف از تحقیق حاضر، مطالعه روند توسعه کالبدی- فیزیکی شهر فیروزآباد، شناخت عوامل موثر در رشد کالبدی- فیزیکی شهر، بررسی سیر گسترش شهر و الگوی توسعه فیزیکی آن، شناخت توانمندی ها و محدودیت های توسعه فیزیکی شهر و ارائه راهکارهایی جهت برنامه ریزی اصولی و عملی برای توسعه فیزیکی شهر بوده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و سعی گردیده است روند توسعه شهر فیروزآباد و مسائل و مشکلات آن مورد بررسی قرار گیرد و راهبردهای مناسب جهت توسعه بهینه این شهر ارائه شود. از این رو و برای این منظور، پس از بررسی روند توسعه تاریخی شهر، گونه شناسی فیزیکی و عوامل و محدودیت های موثر در توسعه کالبدی- فیزیکی شهر مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین مطابق فرضیات مطرح شده در تحقیق، وضعیت توسعه شهر در طرح های توسعه شهری( طرح جامع) و وضعیت کمی و کیفی خدمات شهری فیروزآباد مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج تحقیق نشان می دهد که طرح جامع شهر نقش عمده ای را در جهت دهی توسعه فیزیکی شهر ایفا نموده است اما توسعه فیزیکی شهر با گسترش کاربری های خدماتی و تجهیزات شهری هماهنگ نبوده و این نوع کاربری ها از پراکنش فضایی متعادلی برخوردار نبوده و حتی با استانداردهای مرسوم نیز مطابقت ندارند. در بخش پایانی نیز با تهیه لایه های اطلاعاتی مختلف از جمله قابلیت اراضی، توپوگرافی( سطوح ارتفاعی)، شیب، شبکه ارتباطی، گسل، جهت شیب، گورستان، رودخانه، آثار تاریخی و باستانی و نقاط روستایی اطراف شهر و ورود این لایه ها به محیط gis و تجزیه و تحلیل آنها در پایگاه اطلاعاتی سیستم اطلاعات جغرافیایی، با استفاده از مدل ahp، اراضی مناسب جهت توسعه آتی شهر مشخص شد. این اراضی عمدتاً در جهات شرق، شمال شرقی و جنوب شرقی شهر قرار گرفته است و جهت های دیگر با داشتن محدودیت های طبیعی و مصنوعی فاقد کارآیی لازم جهت توسعه آتی بوده اند. واژه های کلیدی: توسعه کالبدی- فیزیکی، مکانیابی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، فیروزآباد.